دکتـر مهدی جمالی نژاد
اخبار معاونتها
خدمات
معرفی شهرستانها
اصفهان شهری تاریخی و گردشگری در مرکز ایران است. این شهر مرکز استان اصفهان و نیز شهرستان اصفهان است. سومین شهر بزرگ ایران، سومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران و مشهد و در دامنه شرقی کوههای زاگرس و بر روی آبرفت زاینده رود بنا شده است.
این شهر در بین سالهای ۱۰۵۰ تا ۱۷۲۲ میلادی به ویژه در سدهٔ شانزدهم میلادی در هنگام پادشاهی صفویان پایتخت ایران شد و رونق فراوانی گرفت. بناهای تاریخی متعددی در شهر وجود دارد که شماری از آنها به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیدهاند. این شهر به داشتن معماری زیبای اسلامی، پلهای سرپوشیده، مسجدها و منارههای منحصربه فردش نامآور است. این امر سبب شده تا در فرهنگ عامه، اصفهان نصف جهان، لقب بگیرد.
زبان اکثریت قریب به اتفاق ساکنین شهرستان فارسی و در بعضی از مناطق مانند کوهپایه، جرقویه به زبان ولایتی یا فارسی و گروهی از ارامنه ساکن در اصفهان به زبان ارمنی و سایر اقوام موجود در مجموعه جمعیتی شهر اصفهان به زبانهای لری، کردی، بلوچی و … نیز صحبت میکنند. مذهب: شیعه – اقلیتهای مذهبی: مسیحیان، ارامنه ، زرتشتیان، کلیمیان هستند.
شالوده اقتصادی این منطقه را کشاورزی و حرف وابسته به آن، صنایع دستی وخدمات تشکیل می دهد. مهمترین تولیدات کشاورزی این محل در درجه اول خرما سپس گندم وجو، آفتابگردان، زعفران، پنبه، شلغم، چغندر معمولی، ارزن، سبزیجات واز محصولات سر درختی پسته، انار، انجیر، وزیتون قابل ذکر است.تنها محصول خرمای این بخش مازاد بر نیاز است وبه ذکر شهرستان ، مرکز استان ودیگر شهرها صادر می گردد. انواع واقسام خرما در این محل پرورش داده می شود که عبارتند از کرمانی ، پنجه عروس ، خارک، قسب، خدشکن، سم شکن، کلویژن وغبره محل اصلی پرورش خرما روستاهای گرمه، عروسان، بیاضه، مهرجان، وشهر خور است در این منطقه خرمای گرمه از دیگر نقاط مرغوبتر و از شهرت خاصی برخوردار است.
از قدیم مردم منطقه خورو بیابانک به دام پروری و کشاورزی اشتغال داشته، محدودیت ها و دشواریهای طبیعی چون کمبود باران، حاصل خیز نبوده، خاک کشاورزی و دام پروری را چندان گسترش نداده.
مهمترین رکن کشاورزی پرورش نخل بوده است که متأسفانه در سرمای شدید سال ۱۳۸۶ نخیلات از بین رفته است و هم اکنون دولت مشغول بازسازی نخلستان است. در سال های اخیر کشت پسته و زعفران جایگزین کشت های غیر اقتصادی شده است.
صنایع دستی گذشته چون ، کرباس بافی ، جاجیم ، گلیم و … راه زوال پیموده و از سال ۱۳۴۲ قالیبافی جایگزین آن شده است.
این شهرستان در حال حاضر شامل دو بخش مرکزی و انارک سه منطقه شهری به نام نایین، بافران و انارک و پنج دهستان میباشد. بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان نایین در سال ۱۳۹۵ برابر با ۳۹۲۶۰ نفر بودهاست. بر همین اساس جمعیت شهر نایین ۲۷۳۷۹ نفر ،جمعیت شهر انارک ۱۹۰۳ نفر ، جمعیت شهر بافران ۱۹۷۸ نفر و جمعیت نقاط روستایی شهرستان نایین ۸۰۰۰ می باشد.
اقتصاد نایین از دورترین روزگار بر کشاورزی و صنایع دستی متکی بوده است. اما از آنجا که نایین شهری گرم و خشک است، با کمبود آب روبروست و همان مقدار آب هم فوقالعاده شور است، از این رو کشاورزان ناچار به مبادرت به کاشت درختانی کردهاند که به آب کمتری نیاز داشته باشد. به همین خاطر بیشتر باغهای نایین را درختان انار و پسته تشکیل میدهد و دامپروری نیز در حد تأمین احتیاجات روزمره مردم رایج است. همچنین در این منطقه، گوسفند بیشتر از سایر دامها پرورش مییابد.
اردستان از شهرهای شمالی استان اصفهان است که در ۱۱۰ کیلومتری شمال شرقی اصفهان و ۳۴۰ کیلومتری جنوب شرقی تهران واقع شده است. این شهر مرکز شهرستانی به همین نام است که از شمال محدود است به کویر نمک مرکزی منتهی به شهرستان گرمسار و از جنوب به برخوردار و کوهپایه اصفهان، از مغرب به شهرستانهای کاشان و نطنز و از مشرق به نایین و انارک.
بنای اولیه و هسته اصلی غالب شهرها در پای آبی واقع شده است که از آن میان کاشان در پای آب فین، مشهد در پای آب کوه سنگی، تهران (ری) در پای چشمه علی و اصفهان کنار زاینده رود بیشتر شهرت دارد. بنای اولیه و هسته اصلی اردستان نیز در پای مظهر قنات معظم و تاریخی ارونه بنا شده است، که سابقه دو هزار و پانصد تا سه هزار ساله دارد و با قنات بی نظیر دو طبقه محله مون که از شاهکارهای هنر قنات سازی شناخته شده از مهمترین و مشهورترین قنوات استان به حساب می آیند. و با توجهی که در سالهای اخیر، از طرف اساتید و پژوهندگان به مطالعه و بررسی در خصوص این دو قنات مبذول شده، به شمار ثبت آثار ملی ایران در آمده اند و قنات ارونه در ابتدا، موضعی در بیست، سی کیلومتری شمال غرب اردستان امروزی به نام لاسویه را مشروب می کرده که بقایای شهر مزبور به نام خرابه های ساسانی در شمار ثبت آثار ملی ایران در آمده و کاوش در ان نیز ار طرف سازمان میراث فرهنگی غیر مجاز اعلام شده است.
آران و بیدگل شهری است در شمال استان اصفهان که مرکز شهرستان آران و بیدگل میباشد این شهر از جنوب به کاشان، از شرق به ابوزیدآباد، از غرب به نوشآباد و از شمال به کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک راه دارد.
آنچه در رابطه با پیشینه این شهر می توان گفت این است که پس از ویرانی شهر باستانی سیلک در اثر حوادث و تحولات گوناگون (تمدن ۷ هزار ساله دارد) در اطراف آن آبادیهای کوچک وبزرگی بصورت قلعه و حصار بوجود آمد و منطقه وسیعی به چهل حصاران شهرت یافت و سپس هر یک از قلعه ها به مناسبتی نامگذاری شد.
آران و بیدگل قبلاً دو قریه و بعد دو شهر مستقل بودهاند که در گذر زمان با افزایش جمعیت و توسعه شهری به هم پیوستهاند. در کتاب جغرافیایی شهرستان آران و بیدگل نوشته دکتر نسرین نیک اندیش در خصوص وجه تسمیه این شهر آمده است: اسامی ”آران“ ، ”آرو“، آر”، ”بیدگل“، ”وگل“، “بدهگل” و … نامهای رسمی و محلی این منطقه است و درباره وجه تسمیه آن نظریات متعددی بیان شده که به برخی از آنان اشاره میشود. کلمه ”آران“ به معنای جایگاه مقدس، مکان گرمسیر و … آمده و از نام آران بن قاسان بانی بلد کاشان گرفته شده و اصل آن از ”آرین “ نام دیگر قوم آریا یا ایریا بوده است و ”بیدگل “ از “بیبیگل “، ”ویگل“ و” بیگل“ گرفته شده یا بخاطر درختان بید زیاد به این نام نامگذاری شده است و در کتاب المعجم فی معاییر اشعار العجم شمس قیص رازی نامی از ویگل و بیگل آمده است.
جمعیت شهرستان نطنز بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران ۴۲۲۳۹ نفر شامل ۱۳۸۸۸ خانوار می باشد.
از جاذبهها و زیرساختهای گردشگری در شهرستان میتوان به پارک سرچشمه سرابان که در سالهای اخیر بنا شده و در مسیر جوی آب سرابان که از دامنههای کوه شلیلم نطنز سرازیر شده که پارک مذکور بسیار زیبا و جالب با آبنماها و فضای سبز و وجود درختان چنار کهن جلوه خاصی به آن داده است و هر روزه صدها گردشگر داخلی و خارجی ساعاتی از شبانه روز را در آن به استراحت میپردازند.
از دیگر نقاط و جاذبههای گردشگری میتوان به بیشهزارهای اوره، طامه، هنجن، یارند،برز،کمجان. طرق، طار، کشه و مزده اشاره کرد که همه روزه به ویژه ایام تعطیل محل استراحتگاه انسانهای خسته از کار هفتگی است. ….. دیگر نقاط به ویژه شهرستانهای اطراف میباشد.
کاشان یکی از مهمترین شهرهای استان اصفهان است که در ارتفاع ۱۶۰۰ متری از سطح دریا، ۲۴۰ کیلومتری جنوب تهران و ۲۲۰ کیلومتری شمال اصفهان واقع شده است و از طریق بزرگراه و راه آهن با تهران و اصفهان در ارتباط است. جمعیت تقریباً ۴۰۰۰۰۰ نفری شهر در مساحتی قریب به ۲۱۰۰ هکتار سکنی گزیده اند. این شهر بزرگ و زیبا در جاده کاشان – قم و در حاشیه غربی کویر قرار گرفته است.
کاشان از دیر باز به دلیل فرشهای مشهور، ابریشم و کاشی، همچنین منسوجات چرمی، سرامیک، ظروف مسی، گلاب و باغهای پرگل قمصر زبانزد بوده است. این شهر با سابقه ۷۰۰۰ ساله اش ازمهمترین مراکز باستان شناسی محسوب می شود. اکثر تاریخ نویسان و مسافرانی که از این شهر بازدید داشته اند، از آن با عنوان دروازه تمدن جهانی نام برده اند. کاشان دارای جمعیتی بالغ بر ۳۲۳۳۷۱ نفر بوده که در بین دامنه کوه کرکس و دشت کوید سکنی دارند در رده مهم ترین شهرهای صنعتی ایران قرار می گیرد که دلیل آن وجود کارخانجات فرش ماشینی ، کارخانه تولید ورق گالوانیزه، کارخانه تولید خودرو و قطعات خودرو و مونتاژ است.
قدمت صنایع نساجی در این شهر به تولیدات شعربافی شامل مخمل بافی، زربافی و حریربافی برمیگردد که هم اکنون بیش از چند هزار نفر در کارخانجات نساجی و فرش مشغول به کار می باشند. شهرت این شهر بیشتربه واسطه گلاب و فرش دستباف آن است. از محصولات کشاورزی آن می توان به انواع غلات ومیوه های فصلی اشاره نمود.
آثار تاریخی و دیدنی فراوانی در این شهر وجود دارد که از آن میان میتوان به باغ فین، مسجد و مدرسه آقابزرگ، خانه عامری ها، خانه عباسی ها، خانه طباطبایی، خانه بروجردی، حمام سلطان امیراحمد و … اشاره نمود.
شهرستان فِرِیْدَنْ یکی از شهرستانهای استان اصفهان در مرکز ایران است. مرکز این شهرستان شهر داران است. جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۸۵ برابر ۸۱٬۶۲۲ نفر گزارش شدهاست.
در سال ۱۳۲۵ هجری شمسی، داران از شهرستان شهرکرد منفک و همراه بخش آخوره (فریدونشهر) تشکیل شهرستان جدیدی به نام فریدن را میدهد.
فریدن یکی از مناطق جغرافیایی تاریخی و فرهنگی ایران است که در غرب استان اصفهان قرار دارد. منطقهٔ فریدن امروزه شامل شهرستان: فریدونشهر، چادگان، بوئین و میاندشت و فریدن میشود
منطقه فریدن از شمال به شهرستان خوانسار، از جنوب به استان چهارمحال و بختیاری، از شرق به شهرستان تیران و کرون و از غرب به استان لرستان محدود میشود. مهمترین محصول کشاورزی این شهرستان سیب زمینی است که از دیرباز کشت می شده و در ایران به تولید این محصول شهرت دارد. (منبع)
شهرستان شاهین شهر و میمه با مساحتی بالغ بر ۶۱۰۵ کیلومتر مربع از شمال به استان مرکزی – از شرق به کاشان، نظنز و برخوار – از جنوب به اصفهان و از غرب به نجف آباد، خمینی شهر و گلپایگان محدود است.
وجود آثار تاریخی مربوط به دورههای مختلف تاریخ : دورههای سلجوقیان، قاجاریه، زندیه، صفویه، تیموری، پهلوی، ساسانی و پیش از اسلام نشان از قدمت تاریخی شهرستان دارد که کاروانسرای تاریخی جهادآباد، قلعه تاریخی مورچه خورت، مسجد جامع میمه، کاروانسرای مادر شاه مورچه خورت و مسجد جامع گز از جمله اماکن تاریخی و مذهبی شهرستان می باشد.
خمینی شهر با مساحت برابر ۱۷۵ کیلومتر مربع، در منطقهٔ بلوک ماربین و در ۱۲ کیلومتری شمال غربی اصفهان واقع شده و از شمال به شهرستان شاهین شهر و میمه، از شرق و شمال شرقی به شهرستان اصفهان، شمال غربی و غرب به شهرستان نجف آباد، و از جنوب به مرزهای قانونی شهر اصفهان و فلاورجان محدود میشود.
بناهای خمینی شهر را در چهار گروه کلی می توان تقسیم کرد:
ابنیه مذهبی: امامزاده سید محمد- مسجد جامع خوزان- مسجد جامع فروشان- مسجد زنجیری ورنوسفادران- مسجد درب سید- مسجد آقا علی اکبر- مسجد جامع آدریان- مسجد جامع کوشک و مسجد ملاحیدرعلی و مسجد سرپل فروشان و مسجد ملامحسن شمس آباد و مسجد جامع اندوان و مسجد جامع دستگرد
ابنیه مسکونی و تشریفاتی: خانه سرتیپ سدهی- خانه مجیری ها- تالار ملکزاده و خانه ی محمد باقر درچه ای- خانه ی ترکیان و منزل عبدالکریم توکلی و خانه محمدعلی حاج حسن و خلوت کازرونی در دستگرد و خانه لطفعلی و حاج علی در اسفریز و تالار حاج ابوالحسن در اندوان …
مراکز تعلیماتی و تحقیقاتی: مکتب خانه های خمینی شهر
v ابنیه عام المنفعه: حمام کوچک و بزرگ و یا حمام توده ای فروشان و حمام سرپل- کاروان سرای حاج علی- برج های کبوتر خانه- کوه آتشگاه.
شهرستان فلاورجان دارای سه بخش مرکزی، بخش قهدریجان و بخش گرکن شمالی است و وسعت کل آن ۳۱۹ کیلومتر مربع است.
شامل شهرهای فلاورجان، قهدریجان، کلیشاد و سودرجان، شهر ابریشم و ایمانشهر میباشد. همچنین روستاهای دهستان بوستان( لارگان)، روستای هویه، قهدریجان، زازران، شرودان، کاویان نیز جزء این شهرستان میباشد.
نام دیگر فلاورجان پلورگان یا پلورگون است که به دلیل پل قدیمی و تاریخی آن است.
فلاورجان از شرق به شهر اصفهان از شمال به شهرهای درچه و کوشک (اصفهان)، از جنوب به شهرستان مبارکه، از شمال غرب به شهرستان نجفآباد و از غرب به شهرستان لنجان محدود میگردد. (منبع)
مُبارَکه شهری است در بخش مرکزی شهرستان مبارکه استان اصفهان ایران.
جمعیت این شهرستان ۱۷۰۰۰۰نفراست و از بومیان شهر و مهاجرانی که به خاطر صنعت به این شهر آمدهاند، تشکیل شده است. این شهر به خاطر وجود فولاد مبارکه، صنایع هفتم تیر، پلی اکریل، ذوب آهن و… و وجود صنایع و تولیدیهای کوچک و بزرگ در شهرکهای صنعتی خود یکی از بزرگترین قطبهای صنعتی ایران میباشد. ازجمله فنون و تخصصهای مردمان این شهر به پیشرفت در زمینه صنایع و خدمات مهندسی الکترونیک و ای تی میتوان اشاره کرد.
همچنین در ورزشهای مختلف از جمله فوتبال، تکواندو، وزنهبرداری و کشتی دومیدانی و… از شهرستانهای موفق ایران میباشد. قابل ذکر است این شهرستان بخاطر حسن همجواری در ساحل زاینده رود از طبیعت زیبا و زمینهای حاصل خیز برخوردار است. همچنین روستای سرارود یکی از باصفا ترین و زیبا ترین نقطه این شهرستان است. از مکانهای گردشگری مهم این شهر میتوان به قلعه تاریخی نهچیر اشاره کرد.
شهرستان مبارکه نگین سبز استان اصفهان یکی از شهرستانهای بسیار مهم فرهنگی، صنعتی و کشاورزی ایران در استان اصفهان است. مرکز این شهرستان شهر مبارکه است. این شهرستان دارای دو بخش و ۵ نقطه شهری به نامهای مبارکه، دیزیچه، طالخونچه، کرکوند، زیباشهر و ۳۴ روستا در قالب ۵ دهستان میباشد. این شهرستان در مجموع ۱۰۲۴/۵ کیلومتر مربع از مساحت استان اصفهان را شامل میشود. (منبع)
شهرضا یکی از شهرهای باستانی استان اصفهان محسوب میشود و شکلگیری آن به دوران ایران باستان باز میگردد؛ اما در آن زمان تنها قریهای بوده که با چند حصار مستحکم احاطه شده بوده است؛ اما در زمان صفویه تکمیل شد و توسعه یافت و در زمان قاجار نیز با ساخته شدن چند قلعه و دروازه وارد مرحله جدیدی از توسعه شد. نوسازی شهرضا از سال ۱۳۱۰ با ساخته شدن اولین خیابان در آن آغاز شد و در دهه ۱۳۴۰ توسعه شهر بهشکل امروزی آن با سرعت قابل توجهی آغاز شد.
جالب است بدانید نام این شهر در ابتدا قمشه مرکب از دو واژه «قم» و «شه» بهمعنای آب جوشان و روان بوده است؛ اما در سال ۱۳۰۵ نام آن به شهرضا تغییر یافت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نام این شهر بهدلیل اینکه آیت الله مدرس در آن پرورش یافته، به مدرس شهر تغییر یافت؛ اما در دوره دوم مجلس تصمیم گرفت نام این شهر دوباره به شهرضا تغییر پیدا کند. (منبع)
یژگیهای طبیعی – این شهرستان در۱۶۵ کیلومتری جنوب اصفهان، میان استانهای فارس، کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال وبختیاری واقع شده است و مساحت آن در ۵/۵۲۹۷ کیلومتر مربع است و منطقه ای کوهستانی است. مهمترین ارتفاعات آن رشته کوههای دینار(قله دنا) است که درمرز استان اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است.
شهرستان سمیرم دارای آب وهوای کوهستانی با زمستانهای سرد و پربرف و تابستانهای خشک و معتدل است. پوشش گیاهی این منطقه متنوع است و بیشتر شامل استپهای کوهی و چمنزار و درختان جنگلی است و با اینکه براثر بی احتیاطی و قطع بی رویه ازبین رفته اند، هنوز هم از مهمترین مراتع جهت پرورش دام بحساب می آیند. دو چشمه معروف دراین شهرجریان دارد،به نامهای چشمه خوانساروچشمه خانعلی که دارای آبی گواراوزلال می باشند. رودخانه های معروف سمیرم، عبارتنداز: ماربر، ونک، شمس آباد و حناکه همگی سرانجام ویکجابه رود خرسان ملحق می شوند.
ازمناظر دیدنی این منطقه آبشارمعروف آن است و همچنین تخت سلیمان، آب ملخ، دهات پادنا و دیگردیدگاههای طبیعی کوهستانی را می توان نام برد.
گلپایگان شهری در استان اصفهان ایران است که در فاصله ۳۵۲ کیلومتری تهران و ۱۵۶کیلومتری شمال غربی اصفهان قرار دارد. سلسله کوههای مرکزی و رود قبله، که از کوههای اطراف گلپایگان سرچشمه میگیرد، از این شهر میگذرد و مابین شهرهای خوانسار، خمین و میمه جای گرفتهاست.
گلپایگان شهری است با فرهنگ کهن، پرداخته همای دختر بهمن (سمره، چهره آزاد)، از سلسله کیانیان که دراصل نامش، وردپاتکان (سرزمین گلُ سرخ) بودهاست. این شهر که به شهر چهار اقلیم معروف است از شمال و غرب به کوههای پوشیده از برف از شرق به بیابان از جنوب به دشتها و باغها و از شمال شرقی به دشتهای پر رنگ و با پوشش گیاهی گسترده منتهی شدهاست.
طبیعت این شهر یکی از بکرترین و بدیعترین مناظر طبیعی استان است. (منبع)
خوانسار شهری است از توابع استان اصفهان، ایران. این شهر مرکز شهرستان خوانسار است. تاریخچه شهرستان خوانسار به پیش از اسلام میرسد.
«خوان» به معنای چشمه و «سار» پسوند نشان دهنده کثرت است. در گذشته به علت کثرت چشمههای موجود در این منطقه این نامگذاری صورت گرفته است. مردم خوانسار لهجه خاصی ندارند، ولی دارای گویش مستقل خوانساری هستند که این گویش ریشه در زبان فارسی قدیم داشته و از قبل از اسلام در این شهرستان رایج بوده است. طبق سرشماری سال ۱۳۹۰، جمعیت این شهر ۲۱٬۳۳۸ نفر بوده است.
این شهرتوریستی دارای جاذبههای تاریخی و نیز طبیعی بسیار است،به طوری که بعنوان جاذبه گردشگری در سطح منطقه و استان شناخته می شود. (منبع)
فریدونشهر یکی از شهرهای غرب استان اصفهان، نامزد امنترین شهر دنیا از سوی یونسکو و با ۲۵۳۰ متر ارتفاع از سطح دریا، مرتفعترین شهر ایران است. این شهر مرکز شهرستان فریدونشهر است و بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، جمعیت آن ۱۴٬۰۰۷ نفر (۴٬۰۶۲خانوار) بودهاست.
فریدونشهر از دو محلهٔ اصلی تشکیل شدهاست:
محلهٔ بالا: شامل محلهٔ اصلی فریدونشهر (روستای آخره بالا سابق) و شهرک فرهنگیان
محلهٔ پایین: شامل وحدت آباد (روستای آخره پایین سابق) و شهرک امام خمینی (ره)
بیش از ۹۰ درصد جمعیت محلهٔ بالای شهر فریدونشهر را گرجی زبانان تشکیل داده و بیشتر آنها نوادگان گرجیهایی هستند که توسط شاه عباس اول از گرجستان به ایران تبعید شدند. (منبع)
چادگان یکی از شهرستانهای استان اصفهان است. آب و هوای مطبوع و معتدل همراه با طبیعت سرسبز و امکانات رفاهی مناسب، همگی دست به دست هم دادهاند تا این مکان به یکی از زیباترین مناطق گردشگری اطراف اصفهان برای توریستها و همچنین اهالی این شهر تبدیل شود.
نام باستانی این شهر «پاراتاک» بوده که بعدها به چادگان تغییر پیدا کرد. نام چادگان از دو بخش «چاد» و «گان» تشکیل شده است. چاد کلمهای ترکی بهمعنای شیار، شکاف و دره و گان، پسوند نسبت است. قرار گرفتن بافت قدیم شهر چادگان در میان درهای کوچک با معنای لغوی آن یکسان است. سابقه تاریخی این منطقه بهدرستی معلوم نیست، ولی آنچه مسلم است در دوران صفویه با کوچاندن ترک زبانان توسط شاه عباس اول به این ناحیه و نیز به واسطه داشتن موقعیت طبیعی مساعد و نزدیکی به زاینده رود، منطقه آبادی بوده است.
پیدایش شهر چادگان نه بر اساس ضرورتهای تاریخی یا سیاسی، بلکه بیشتر بهعلت شرایط مناسب محیط طبیعی بوده است. وجود رودخانه مهم زاینده رود مهمترین عامل پیدایش شهر چادگان بشمار میرود. (منبع)
شهرستان تیران و کَروَن (کروَند) در ۴۵ کیلومتری اصفهان واقع شدهاست. تیران و کرون از جنوب غربی به استان چهارمحال بختیاری و از شرق و شمال به شهرستان نجفآباد، از غرب به شهرستانهای فریدن و چادگان از جنوب به شهرستان لنجان محدود میگردد. این شهرستان دارای هوایی نسبتاً معتدل و زمستانهای سرد است.
در ترکیب واژه تیران دو جزء دیده میشود: نخست «تیر» که نام ستارهٔ تیر است که در نزد ایرانیان باستان مقدس بوده و «ان» که همان پسوند کثرت و نسبت است و محلی را مینمایاند که به تیر منسوب باشد. کرون نیز از دو قسمت «کر» به معنای توانا و «ون» به معنی مانند و شبیه میباشد. البته ممکن هم است که «کر» مخفف «کار» به معنای جنگ باشد، مانند کلمات زیر: کارزار، پیکار، کاروان، کَرنا (نای جنگی)، کارنامه (نامه جنگ)، و در این صورت، کرون به معنای میدان جنگ میباشد. در گویش محلی واژه کرون، به صورت کروند تلفظ میشود.
عبور جادههای اصفهان به استانهای مرکزی وخوزستان و لرستان و غرب کشور و همچنین جاده به استان چهار محال و بختیاری در جنوب شهرستان باعث رونق شهرستان گردیدهاست. ایجاد کارخانههای سنگبری متعدد در رضوان شهر از توابع شهرستان تیران و همچنین توسعه منطقه صنعتی شهر تیران باعث ایجاد هزاران شغل برای مردم منطقه گردیدهاست.شهرستان تیران در دورههای مختلف باستانی و تاریخی سکونتگاه بشر بودهاست.مدرک این ادعا وجود سنگ نگارههای ۶۰۰۰ ساله در اطراف شهرستان تیران و کرون میباشد. (منبع)
نَجَفآباد یکی از شهرهای استان اصفهان است که در مرکز ایران است.
نجف آباد چهارمین شهر پرجمعیت استان اصفهان و در مرکز این استان واقع شدهاست. نجفآباد دارای دو بخش مرکزی و مهردشت و ۶ شهر نجفآباد، گلدشت، جوزدان، علویجه، دهق و کهریزسنگ میباشد. نجفآباد در دشت وسیعی با شیب نسبتاً ملایم که از غرب به شرق کاهش مییابد و اطراف آن را کوههایی با ارتفاع متوسط احاطه کردهاست،این شهر در زمان شاه عباس صفوی در ۳۰ کیلومتری غرب شهر اصفهان بنا شدهاست. در سال ۱۳۳۷ بخش نجف آباد از شهرستان اصفهان منتزع و به شهرستان تبدیل گردید.
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان نجفآباد در سال ۱۳۹۰ برابر با ۳۰۰٬۲۸۸ نفر بودهاست که از این میان ۱۵۲۲۴۶ نفر مرد و ۱۴۸۰۴۲ نفر زن بودهاند. این شهرستان ۸۷۴۸۱ خانوار دارد. (منبع)
شهرستان لِنجان یکی از شهرستانهای استان اصفهان در مرکز ایران میباشد که در جنوب غرب این استان واقع شدهاست.مرکز این شهرستان شهر زرین شهر می باشد.
در دوره شاه سلطان حسین لنجان به تبع اصفهان روزگاری سخت را سپری کرد. در عهد افشاریان و زمانه زندیان، لنجان معبر آمدو شد دستهها و طایفههایی بود که یا به اصفهان میآمدند یا از آن میگریختند. در عهد قاجار، لنجان یا در تملک شاهزادگان قاجار قرار داشت یا تیولی بود که به وابستگان دربار مسعود میرزا بخشیده میشد. در دوره پر آشوب انقلاب مشروطه واستبداد صغیر، لنجان گذرگاه خان و قشون خوانین بختیاری بود. لنجان از واژه «لنج» به معنی بیشه زار و سبزه زار گرفته شدهاست. (منبع)
شهرستان برخوار با وسعت ۲۱۸۰۰۰هکتار در شمال اصفهان واقع شده است. از این مساحت حدود یک هزار ۸۶۳ کیلومتر مربع آن دشت و بقیه به صورت ارتفاعات است. این دشت از غرب به ارتفاعات مورچه خورت، از شمال به ارتفاعات شمالی بخش برخوار و از جنوب به اصفهان و از شرق به سگزی و کوهپایه محدود می شود.وسعت و محدوده ی برخوار قدیم، در شمال دشت اصفهان با شهرستان فعلی برخوار و بخش مرکزی شهرستان شاهین شهر و میمه منطبق است.
براساس تقسیمات کشوری این شهرستان دارای دو بخش حبیب آباد و مرکزی می باشد و شامل ۷ شهر (دولت آباد، دستگرد، خورزوق، سین، حبیب آباد، کمشچه و شاپورآباد) و ۷ روستا (محسن آباد،علی آبادچی، دنبی، پروانه، علی آبادملاعلی، مرغ و شورچه) می باشد.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت شهرستان ۱۲۲۴۱۹ نفر که از این تعداد ۱۱۳۸۷۵ نفر در شهرها و ۸۵۴۴ نفر در روستاها ساکن می باشند. ۹۳ درصد جمعیت در شهرها و ۷ درصد در روستاهای شهرستان ساکن می باشند.
درباره ریشه واژه دهاقان اتفاق نظر وجود ندارد ولی آنچه در بین بعضی مردم مطرح است متکی بر ذوق و برداشت شخصی است. وجوه تسمیه ای که برای دهاقان ذکر شده، بسیار است که براساس پیشینه شهر و شواهد موجود دو نظر مستند و پسندیده تر به نظر می رسد:
۱- دهاقان از واژه دهقانان (جمع دهقان) که به معنای ده نشین، در مورد هر ایرانی اعم از شهری و روستایی و مالک به کار می رفته گرفته شده است. در فرهنگ آبادی ها و مکانهای مذهبی کشور نیز در مورد دهاقان واژه دهقان به کار رفته است.
۲- دهاقان معرب «دهاگان» است. دهاگان از دهگان به معنی محاسب و دهدار مشتق شده است. بر واژه دهگان الف تحسین افزوده شده و به دهاگان بدل گردیده که معرب آن دهاقان است.
دهاقان مرکز شهرستان دهاقان و در فاصله ۹۶ کیلومتری جنوب غربی شهر اصفهان در مرکز فلات ایران و در دامنه شرقی کوههای زاگرس واقع شدهاست. این شهر با جمعیت۱۷۰۰۰ نفر (برآورد ۱۳۹۰) مرکز شهرستان دهاقان است. از لحاظ طبیعی آب و هوای بخش دهاقان به دو منطقه تقسیم می شود: الف) منطقه شمال و شرق که ناحیه ای است نیمه خشک، میزان بارندگی نسبت به قسمت جنوبی و غربی کمتر و دارای دشتی نسبتاً وسیع و مناسب برای فعالیت های کشاورزی و دامپروری است. ب) منطقه جنوب و مغرب، ناحیه ای است کوهستانی با تپه ها و کوههای مرتفع که میزان بارندگی و رطوبت آن ، نسبت به منطقه شمال و شرق بیشتر است. این شهرستان دارای آب هوای سرد و کوهستانی با زمستانهایی نسبتا سرد و تابستانهایی نسبتا معتدل میباشد.
شهرستان بوئین میاندشت در فاصله ۱۶۰ کیلومتری غرب استان اصفهان به مرکزیت شهر بوئین میاندشت همجوار با رشته کوههای زاگرس مرکزی قرار دارد. این منطقه از شمال به شهرستان خوانسار، از جنوب به شهرستان فریدونشهر ، از طرف شرق به شهرستان فریدن و از غرب به شهرستان الیگودرز از توابع استان لرستان منتهی می گردد. دارای مساحتی بالغ بر ۵/۹۰۸ کیلومتر مربع , و از لحاظ آب و هوایی دارای زمستانهای پر برف و سرد و تابستانهای معتدل می باشد. این شهرستان درمنتهی الیه غرب استان و نقطه اتصال استان اصفهان به استان لرستان می باشد و از نظر موقعیت استراتژیک دارای اهمیت خاص و ویژه ای است.
از نظر گردشگری این منطقه به دلیل کوهستانی بودن دارای جاذبه های گردشگری بکر و زیبای بیشماری ازجمله سد و سرچشمه شهر افوس، پل تاریخی نوغان، آبشار نوغان، کلیسای زرنه ، بیشه های پیلستان، سراب و بندخاکی آغچه ، قلعه تاریخی روستای تخماقلو، پارک جنگلی بویین میاندشت، جنگلها و بیشه زارهای ماهورستان وتنگ بید و… می باشد
شهرستان کوهپایه یکی از شهرستانهای استان اصفهان میباشد. مرکز این شهرستان، شهر کوهپایه است.
این شهرستان در سال ۱۴۰۰ از شهرستان اصفهان مستقل گردید.
این شهرستان یکی از شهرستانهای استان اصفهان ایران میباشد که در حاشیه کویر مرکزی ایران قرار گرفته و از شمال به شهرستان اردستان و شهرستان برخوار از غرب به شهرستان اصفهان از جنوب به شهرستان هرند و شهرستان ورزنه و از شرق به شهرستان نائین و استان یزد محدود میشود.
ارتفاع مرکز و جنوب شهرستان از سطح دریا ۱۵۷۰ متر و شمال آن ۳۳۰۰ متر میباشد. و از ارتفاعات معروف آن میتوان کوه مارشنان با ۳۳۳۰مترارتفاع وکوه میل با ۳۳۰۰متر ارتفاع نام برد وسعت شهرستان کوهپایه حدود ۳۰۰۰ کیلومتر مربع است و تقریباً ۸٪ از وسعت استان اصفهان را به خود اختصاص داده است.
از این شهرستان به عنوان مروارید درخشان حاشیه کویر یاد میشود. (منبع)
شهرستان هرند یکی از شهرستانهای استان اصفهان است.
مرکز این شهرستان، شهر هرند است.
این شهرستان در سال ۱۴۰۰ از شهرستان اصفهان مستقل گردید.
شهرستان هرند از شمال با شهرستان کوهپایه، از شرق با شهرستان ورزنه، از غرب با شهرستان اصفهان و از جنوب با شهرستان جرقویه همسایه است. (منبع)
شهرستان ورزنه یکی از شهرستانهای استان اصفهان است.
مرکز این شهرستان، شهر ورزنه است.
این شهرستان در سال ۱۴۰۰ از شهرستان اصفهان مستقل گردید.
شهرستان ورزنه از شمال به شهرستان نائین و شهرستان کوهپایه، از شرق به استان یزد، از غرب با شهرستان هرند، از جنوب با شهرستان جرقویه همسایه است. (منبع)
شهرستان جرقویه یکی از شهرستانهای استان اصفهان است. مرکز این شهرستان، شهر نیکآباد است.
این شهرستان در تاریخ ۲۷ تیر ۱۴۰۰ از شهرستان اصفهان جدا شد و مستقل گردید.
شهرستان جرقویه از شمال با شهرستانهای ورزنه و هرند، از شمال غربی با شهرستان اصفهان، از غرب با شهرستان شهرضا، از جنوب با شهرستان آباده استان فارس و از شرق با شهرستانهای اردکان و میبد استان یزد همسایه است. (منبع)